| به گزارش جهان، ماه مبارک رمضان تبدیل شده است به فرصت مناسبی برای تولید سریال های مناسبتی که از شبکه های مختلف سیما پخش می شود. فارغ از پرداختن به اصل این موضوع که آیا پر کردن زمان افطار تا آخر شب، توسط سریال ها کار درستی ست یا نه، خود این سریال های بعضا قابل خدشه هستند.یکی از سریال هایی که در ماه مبارک امسال از شبکه یک سیما پخش شد سریال دودکش بود. سریال دودکش با نگاهی به زندگی افرادی از طبقه پایین جامعه سعی در نشان دادن نوع نگاه آن ها به زندگی داشت. افراد زحمتکشی که نان بازوی خویش را می خورند و عزت نفس خود را فراموش نمی کنند. در عین مشکلات، لذت با هم بودن و صمیمیت در کنار یکدیگر زندگی کردن را از دست نمی دهند. آمار ها و نظر سنجی ها نیز نشان از اقبال عمومی مردم به این سریال بود.سریال دودکش که در شب های ماه مبارک رمضان از شبکه یک سیما به روی آنتن رفت، با توجه به نظر سنجی های مردمی از اقبال بیشتری نسبت به سریال های دیگر شبکه ها برخوردار بوده است.در این سریال که ماهیتی طنز داشت شخصیتی روحانی وجود داشت که جواد عزتی این تقش را بازی می کرد.حضور شخصیت های روحانی در فیلم ها نوعی تابو بود که در اواخر دهه هفتاد شکسته شد. در آن زمان ها فقط چند نمونه بازی نقش روحانی وجود داشت که آن هم محدود می شد به شخصیت ها بزرگ و شناخته شده ای مانند علما و عرفا و کسانی که شخصیت آن ها را از تاریخ بیرون می آمد و نه از فیلم نامه ها و سناریوهایی که حاصل فکر نویسنده است.تقریبا می توان گفت اولین و در عین حال پرحاشیه ترین نقش روحانی در اوایل دهه هشتاد و با فیلم مارمولک کمال تبریزی بازی شد.فیلمی که در آن پرویز پرستویی که نقش یک دزد را داشت و با دزدیدن لباس یک روحانی ادامه فیلم را با این لباس بازی کرد. هرچند بسیاری از منتقدان نتایج مثبتی را برای این فیلم نوشتند و گفتند اما مخالفت های فراوانی نیز با آن شد. بهر حال این اولین باری بود که مردم در سینماها به حرکات فردی با لباس روحانی می خندیدند و تا مدتها روحانی را در خیابان ها می دیدند وی را مارمولک خطاب می کردند.از آن به بعد به تصویر کشیدن شخصیت یک روحانی بیشتر دیده شد تا بازی جواد عزتی در سریال دودکش مجددا موجی از انتقادها را به همراه آورد.این نقش که یک روحانی مسجد را به تصویر می کشید در مجموع سریال و کنش ها و واکنش های نوشته شده در فیلم نامه، اثرات نسبتا خوبی داشت. حضور یک روحانی به طور تمام وقت در مسجد و شناخت کامل نسبت به همسایگان و مراجعه کنندگان به مسجد از خصوصیات خوب این روحانی بود. روحانی که با افراد محل ارتباط داشته و حتی به منزل ایشان هم می رود. او پس از رسیدگی به امور مسجد به مدیریت روابط همسایگان و مردم نیز می اندیشد و غم های آن ها او را نیز غمگین می کند. برای عیادت به بیمارستان می رود و برای برپایی مجلس عروسی کمک می کند. پیگیری مشکلات مالی مردم از طریق صندوق قرض الحسنه مسجد و وقت گذاشتن برای حل مسائل همسایگان از او یک روحانی محبوب ساخته است.این روحانی فقط بر روی منبر، خطابه و نصیحت نمی کند و بیشتر نصایحش را از طریق چهره به چهره منتقل می کند. او بیشتر با افراد ارتباط نزدیک می گیرد و از این طریق راه درست و عمل صحیح را به ایشان نشان می دهد.سادگی و بی آلایشی وی اجازه ورود مردم به حریم او را می دهد و این فاصله روحانیت و مردم را کاهش می دهد. همسایگان به راحتی می توانند به او نزدیک شده و از خصوصی ترین مسائل خود پرده بردارند چرا که او را کسی شبیه به خود می بینند. روحانی که همسرش را ازدست داده و دخترش را نیز خود تربیت و نگهداری می کند. روحانی که خود ارزان ترین وسلیه نقلیه را دارد و با پایین ترین طبقه جامعه برابری می کند. لباس های ساده او نشان از هم رنگی او با مردم است. حتی در بعضی دیالوگ های این فیلم، افراد مسائل خود را که نمی توانستند با خانواده خود مطرح کنند به این روحانی صمیمی می گفتند.بهر حال این شخصیت روحانی به نحوی پردازش شده بود که در درون سریال فاصله روحانیت و مردم را کم کرده بود و در نگاه اول تصویری قابل قبول از یک روحانی نشان داده بود.اما این تمام ماجرا نیست.از نگاه دیگر که بنگریم شخصیت روحانی را در این سریال می بینیم علاوه بر اینکه نقش کلیدی ندارد بر خلاف همه شخصیت های سریال که معمولی و نرمال هستند، این شخصیت کمی غیر معمول و حتی حرف زدن و راه رفتن وی کمی غیر متداول است. فارغ از شخصیت طنزگونه این روحانی، استفاده از دیالوگ هایی که کم حافظه بودن و کم هوشی وی را نشان می دهد به شخصیت او چهره سخیفی داده است. القای کم حافظه بودن یک روحانی به تدریج ذکر وقایع تاریخی بر روی منابر را نیز با تردید مخاطب روبرو خواهد کرد.این روحانی برای استفاده از کلاه ایمنی در حین موتورسواری عمامه خود را با کش می بندد که نوعی توهیم به عمامه قلمداد می شود و این در حالی ست که از نظر نیروی انتظامی برای روحانیون ملبس ، عدم استفاده از کلاه ایمنی در موتورسواری تخطی از قانون محسوب نمی شود. به نظر می رسد پرداختن به این حرکت، نه برای قانونمند بودن روحانی بلکه برای ایجاد یک موقعیت طنز بوده است.بعلاوه نوع پوشش و لباس این روحانی هیچ بویی از نظم نبرده و معمولا لباس هایش آشفته است. عموما کسی که این چنین به قانون احترام می گذارد در نوع و نظم لباسش هم دقت می کند. یکی از بدترین کاراکتر های این شخصیت نوع راه رفتن وی است که به شدت طنز گونه است. کارگردان به راحتی می توانست برای طنز شدن سریال، این راه رفتن ها و تیک های کلامی را به دیگر شخصیت های داستان بدهد اما چرا باید برای روحانی داستان باشد؟!به طور کل آیا استفاده از بازیگری که معمولا شخصیت های طنز را بازی کرده است در نقش یک روحانی صحیح است؟ آیا این چنین نیست که تا تماشاچی این بازگیر را می بیند بیشتر نقش هایی که قبلا بازی کرده است را در ذهن می آورد؟!شهاب مرادی که یکی از روحانیون محبوب رسانه است درباره سریال دودکش می گوید:"پسرم مرا صدا زده و می گوید: بابا بیا ببین بابا عزتی نقش آخوند را بازی می کند. خب اینها کمکی به دینداری نمی کند. مردم در ایامی که پذیرش معنویت و اخلاق را بیش از پیش دارند می توانند درس های زیادی را از این برنامه ها دریافت نمایند. در حالیکه سریال های تلویزیونی رقیب جدی فعالیت های مساجد شده است."[۱]افراد بسیاری به این سریال ایراد گرفتند.به عنوان مثال امام جمعه کاشان آیت الله نمازی به شدت از این موضوع انتقاد کرده است. به گفته او، “هنرپیشه ای که از الفاظ سبک و رفتاری که در شأن روحانیت نیست استفاده می کند نباید از لباس روحانیت در فیلم ها و سریال ها استفاده کند.”آیت الله عبدالنبی نمازی، استفاده از لباس مقدس روحانیت در فیلم و سریال های رسانه ملی را خطرناک خواند و یاد آور شد “رژیم گذشته با وجود این که مخالف اسلام و روحانیت بود، اما یک بار جرأت نکرد، از لباس مقدس روحانیت به عنوان سوژه در سریال ها و فیلم ها استفاده کند.”[۲]حسن نیت رسانه ملی و سینما در برقراری رباطه عمیق تر بین روحانیت و مردم قابل تقدیر است اما این نیت عملکر بد آن ها را به هیچ وجه نمی پوشاند.آیا تنها راه ایجاد همزاد پنداری بین روحانیت و مردم به تصویر کشیدن پایین ترین شخصیت ها برای روحانیت است؟ آیا باید به هر نحوی از این لباس استفاده شود؟ به نظر می آید مسئولین سینما و تلویزیون و کارگردانان و تمام کسانی که دغدغه به تصویر کشیدن روحانیت در رسانه ها را دارند باید با دقت نظر بیشتر این کار را انجام داده تا اثرات سوء دامنگیر آنان نشود.پی نوشت ها:[۱] سایت جام نیوز[۲] سایت خبری تحلیلی سپاس |  |
↧
روحانی موتورسوار دودکش
↧