| سرویس اندیشه جهان نیوز: همواره اندیشمندان و روحانی ها از جهت نفوذی که در میان مردم داشتند در اغلب حرکت های انقلابی و جنبش ها، اثر گذار بودند. علامه نایینی از روحانیون متعهدی بود که از فرصت نهضت مشروطه برای مخالفت با حکومت استبدادی قاجار استفاده کرد.محمد حسین غروی نایینی مشهور به علامه نایینی و میرزا نایینی، ۱۲۳۸ هجری خورشیدی در شهر نایین از توابع استان اصفهان به دنیا آمد. وی تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود سپری کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل به حوزه ی علمیه ی اصفهان رفت.علامه نایینی پس از تحصیل علم در اصفهان به نجف اشرف رفت. وی پس از آن به سامرا نزد میرزای شیرازی برای تحصیل علم رفت. پس از مرگ میرزای شیرازی به نجف رفت و از درس محمد کاظم خراسانی بهره برد.وی استبداد و استعمار را مانعی برای پیشرفت کشور می دانست. پس از شروع جنگ جهانی اول، نیروهای انگلیس، بخش وسیعی از خاک عراق را اشغال کردند. آیت الله نایینی که در عراق زندگی می کرد با کمک مردم و دیگر عالمان عراق، علیه نیروهای انگلیسی دست به قیام زد و اعلام جهاد کرد.انگلیس پس از این فتوا در عراق با مشکلات زیادی روبرو شد و آیت الله نایینی و آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی را به ایران تبعید کرد.در ایران تلاش های علامه نایینی برای هماهنگی و وحدت تاثیر زیادی در جهت گیری مشروطیت داشت تا دست کم این جنبش را از احکام اسلامی و شریعت دور نسازد.زمانی که مجلس شورای ملی تشکیل شد و آغاز به کار کرد، برخی از روحانی ها که از حکومت استبدادی قاجار حمایت می کردند به مخالفت با مجلس برخاستند. توجیه این گروه در مخالفت با مجلس شورای ملی این بود که این مجلس به دنبال تغییر احکام شرعی و اسلامی است.علامه نایینی با این گروه مخالفت و تاکید کرد تشکیل مجلس شورای ملی هیچ منافاتی با احکام شرعی و اسلامی ندارد. افرادی که با تشکیل این مجلس مخالفت می کنند، گروهی طرفدار استبدادند که نسبت به سرنوشت مردم بی تفاوت هستند.علامه نایینی تصویری از مشروطه ارایه داد که احکام و شریعت اسلامی در آن جریان دارد، او بیان می کند که روشنفکران غرب زده نه تن ها قانون اساسی مشروطیت را از فرانسه و بلژیک گرفتند بلکه فرهنگ غرب را نیز در کشور جاری ساختند و تنها راه رهایی ملت را درآن می دیدند.مهم ترین کتاب علامه نایینی، «تنبیه الامه و تنزیل المله» است. وی در این کتاب بیان می کند که یک قانون اساسی مبتنی بر اسلام می تواند در این دوره، یک جامعه ی اسلامی را اداره کند. این کتاب به موضوع هایی مانند قانون گذاری، ارتباط میان حکومت و مردم و نقش مردم و مجلس در زمینه ی نظارت اشاره دارد. وی نظام استبدادی را به دلیل اینکه برای مشارکت مردم در امور سیاسی و به عبارتی حکومت مردم بر مردم ارزشی قایل نیست، پوشالی و بی اساس دانست. این کتاب از نخستین آثاری است که درباره ی حکومت اسلامی به قلم یک فقیه اسلام شناس نوشته شده است.شهید مطهری، این کتاب ارزشمند علامه نائینی را چنین ارزیابی کرده است: «انصاف این است که تفسیر دقیق از توحید عملی، اجتماعی و سیاسی اسلام را هیچ کس به خوبی علّامه بزرگ و مجتهد سترگ مرحوم میرزا محمدحسین نائینی توأم با استدلال ها و استشهادهای متقن از قرآن و نهج البلاغه، در کتاب ذی قیمت ˈتنبیه الامة و تنزیه الملةˈ بیان نکرده است. آن چه امثال کواکبی می خواهند، مرحوم نائینی به خوبی در آن کتاب از نظر مدارک اسلامی به اثبات رسانیده است، امّا افسوس که جوّ عوام زده محیط ما کاری کرد که آن مرحوم پس از نشر آن کتاب، یکباره مهر سکوت بر لب زد و دم فروبست.»از علامه نایینی آثار بسیاری به یادگار مانده است که می توان به تعلیقه بر عروه الوثقی (در فقه)، لباس مشکوک (در فقه)، التعبدی و التوصلی (در اصول)، وسیله النجاه، لاضرر (در اصول)، احکام خلل (در فقه) و... اشاره کرد.علامه نایینی شاگردان بسیاری نیز تربیت کرد که می توان به سید محمد حسین طباطبایی، شیخ خوانساری، سید محسن حکیم، سید محمد حجت کوه کمری و آیت الله سید جمال الدین گلپایگانی اشاره کرد.سرانجام میرزا محمد حسین نایینی در ۲۴ مرداد ۱۳۱۵ هجری خورشیدی درگذشت و پیکر وی پس از اقامه ی نماز به وسیله ی آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی، با شکوه خاصی تشییع و در کنار حرم مطهر حضرت علی(ع) در نجف به خاک سپرده شد.منبع: ایرنا |  |
↧
یادی از علامه نایینی؛ اندیشمندی قانون مدار
↧