| گروه فرهنگی جهان نیوز ـ ماه رمضان برجسته‌ترین ماه در میان همه مسلمانان است که به واسطه ويژگى‌هاى مهمّى که دارد، ريشه بركات بسیار بزرگی برای جوامع اسلامی و پايه نعمت‌هاى بى‌شمار برای ماست. شکوه، عظمت و بركات مادی و معنوى‌اى كه از اين ماه، نصيب اهل ايمان مى‌شود، از نگاه احاديث اسلامى قابل توصيف کامل نيست و تنها در روایات به این مهم اشاره شده که اگر مسلمانان شناخت درستى از بركات اين ماه با فضيلت داشتند و مواهب و دستاوردهاى بزرگ آن را مى دانستند، آرزو مى‌كردند كه سراسر سال، رمضان باشد. حديث پيامبر خدا (ص) در اين مورد، چنين است: "لَو يَعلَمُ العِبادُ ما فى رَمَضانَ ، لَتَمَنَّت أن يَكُونَ رَمَضانُ سَنَةً؛ اگر بندگان بدانند كه در رمضان، چه [نعمت ها و آثارى] هست آرزو مى كنند كه رمضان، يك سال باشد." ماه مبارک رمضان در همه کشورهای اسلامی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و حتی برخی کشورهای غیر مسلمان مانند استرالیا نیز با برگزاری فستیوال‌های ویژه در این ماه اقدام به جذب توریست می‌‌کنند.نقطه مشترک ماه رمضان در این جشن جهانی، حفظ حرمت این ماه، جشن و شادی به مناسبت فرا رسیدن ماه رمضان و توجه به برکات این ماه است. شاید توجه به آداب و رسوم برخی کشورها درباره این ماه خالی از لطف نباشد: مالزی: در مالزی یكی از جلوه‌های بارز این ماه كه همچنین به عنوان یک سنت دیرینه در این كشور تلقی می‌شود راه‌اندازی بازارهای رمضان با عنوان محلی «پاسار مالام» است كه در ایام این ماه همه روزه در گوشه و كنار شهرها هنگام افطار برپا می‌شود. در اكثر مساجد این كشور به ویژه مساجد بزرگ، هر شب سفره افطار برقرار است و با اذان مغرب مردم در مساجد با خرما و شربت روزه خود را باز میكنند. پس از نماز مغرب هم سفره افطار كامل شده و از روزه‌داران با انواع غذاهای بومی و سنتی پذیرایی می‌شود. کویت: فضای روحانی و خاصی در ماه رمضان بر سرتاسر این كشور حكم فرماست و در روز آخر شعبان مراسم ویژهای به نام «قریش» برگزار می‌شود که در این مراسم، مردم پایان ماه شعبان و فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را جشن و شیرینی و حلوای خاصی را بین مردم و خانواده‌ها توزیع می کنند. در پنج روز اول این ماه مردم در دیدارهای خیابانی یا با حضور در خانه بزرگان فرا رسیدن ماه رمضان را به هم تبریک می گویند. در نیمه ماه رمضان و در روز تولد امام حسن مجتبی (ع) نیز مراسم خاصی در این کشور برگزار می شود به گونه‌ای که پس از افطار کودکان با لباس‌های سنتی و نو به خیابان‌ها آمده و با سردادن سرودهای محلی ویژهای این روز را تبریک میگویند. از سنت‌های این ماه در كویت شركت در نماز‌های مستحبی و برگزاری مراسم افطار دسته جمعی است كه در همه محله‌ها در کنار خیابان‌ها خیمه هایی دیده می‌شود که به توزیع افطار بین مردم می پردازند. ترکیه: در ترکیه قبل از شروع این ماه به تزیین خیابان‌ها و مساجد می‌پردازند و با چراغانی كردن مساجد و گذرها، آمدن ماه رمضان را به یكدیگر تبریك میگویند. مسلمانان در «بازار عطارین» كه یكی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای قدیمی است، به خرید انواع شیرینی‌ها و غذاهای مخصوص این ماه اقدام میكنند.طی این ایام در برخی از شهرهای تركیه چادرها و خیمه‌هایی در میادین و اماكن عمومی به منظور افطاری دادن برپاست. در این كشور مانند بعضی از كشورها بر اساس عادتی دیرینه و قدیمی سحرخوان‌ها به خیابان‌ها و كوچه‌ها آمده و برای بیدار كردن مسلمانان جهت خوردن سحری و اقامه نماز آواز سر می‌دهند. جمهوری آذربایجان: مسلمانان یك هفته قبل از حلول ماه مبارك به تدارك جشن می‌پردازند و این ماه را «ماه عروج» می‌نامند. در این كشور با حلول این ماه مسابقه اسب سواری و جشن‌های ملی برگزار می‌شود. در این ماه صبر، دوری از رذایل و فراموشی اختلافات از ویژگی‌های بارز مسلمانان این كشور است.همچنین خانواده‌های آذربایجانی پتنوس‌های غذا را برای هدیه به خانواده‌های دوست و همسایه خود یا به عنوان احسان به فقرا و نیازمندان می‌دهند و افراد ثروتمند با انجام قربانی و... به نیازمندان كمك میكنند. نیجریه: با ثبوت هلال، مردم در این کشور جشن‌های باشکوهی برگزار می کنند و با زدن طبل در خیابان‌ها می چرخند و سرود میخوانند. افطاری‌ها را در سینی‌ها و طبق هایی در نزدیک مساجد قرار داده و پس از ادای نماز مغرب با یکدیگر مشغول افطاری خوردن می شوند، مردم این كشور افطاری را با همسایگان خود تناول میكنند. اما ماه رمضان در کشورهای عربی مانند عربستان، امارات و کویت همراه با شرایط ویژه ای برای مردم است. از جشن و شادی گرفته تا تخفیفهای ویژه برای خریدهای مردم.در عربستان مردم اعتقاد دارند که این ماه، ماه خوش یمنی برای آنهاست و اقدام به تعویض وسایل منزل خود می کنند و در این ماه از سحر تا افطار به عبادت می پردازند. اما در کشورهایی مانند کویت و امارات، مسئولان این کشور با تمهیداتی کالاهای با تخفیف ویژه ارائه می دهند و حتی شرکت و کمپانی های بزرگ هر ساله در چنین مناسباتی تخفیفاتی را برای کالاهای خود در نظر می گیرند. در این کشورها برای کالاها از جمله خودرو و مواد غذایی، لباس های زنانه و حتی اسباب بازیها، تخفیف های ویژه در نظر می گیرند. ماه رمضان در امارات (دوبی)حتی برخی رستوران‌های دوبی، سعی در ارائه شام با تخفیف های حداکثری دارند و مردم در ماه مبارک رمضان در این کشورها با انبوهی از شرایط ویژه خرید مواجه می شوند. مسئله ای که متاسفانه در ایران به عنوان شاخص ترین کشور اسلامی اتفاق نمی افتد و با نزدیک شدن به ایام ماه مبارک رمضان قیمت ها رشد سر سام آوری می کند. اقامه نماز عید فطر در اندونزیآداب و رسوم متفاوت در شهرهای ایران:آداب و رسوم ماه مبارك رمضان یكی از مباحث مهم فرهنگ مردم ایران است و از آنجا كه این آداب و رسوم ریشه دینی دارد توجه همگان را به خود جلب كرده است. در ماه رمضان، مردم به شكل هماهنگ برای انجام تكالیف شرعی آماده می‌شوند و برای به جای آوردن این وظایف، هر جمعیت و گروهی با آداب و تشریفات خاص خود مراسم رمضان را برگزار میكنند. این ماه از دیرباز، حال و هوای ویژهای را برای مردم این مرز و بوم به ارمغان آورده است. در شهرهای مختلف ایران هم آداب و رسوم گوناگونی در این ماه برگزار می‌شده است. مطلب حاضر، به گوشه‌ای از آداب و سنن ماه رمضان در شهرهای مختلف می‌پردازد. بانوان مومن یزدی و ختم قرآن کریم در ماه مبارک رمضان جلسات قرائت قرآن مجید در سطح مساجد یا منازل برای مردان و زنان مؤمن این دیار از شور و هیجان ویژه ای برخوردار است. از روز نخست ماه مبارک رمضان، بیشتر بانوان در منزل یکی از داوطلبان و یا در مکتب‌خانه‌هایی گرد هم جمع شده و هر فردی جای خود را مشخص می کند. در طول ۳۰ روز ماه مبارک رمضان هر روز یک جزء از کلام وحی قرائت می شود تا کل قرآن مجید ختم شود. بانوان مؤمن یزدی اعتقاد دارند که در جلسات ختم قرآن مجید در طول ماه مبارک رمضان در پایان، سوره توحید به هر کسی برسد در کارش گشایش و زندگی اش توأم با خیر و برکت در طول سال خواهد بود. کیسه برکت! در این ماه نیز برخی از آداب و سنت‌های مردم آذربایجان شرقی متمایز از دیگر مناطق كشور و منحصر به این خطه از ایران اسلامی است. در آذربایجان شرقی، دو سنت "قاباخلاما" و "كیسه‌دوزی" با گذشت قرون همچنان پابرجاست و به خصوص قاباخلاما با جدیت اجرا می‌شود. کیسه‌دوزی در اردبیلآخرین جمعه ماه رمضان، ۲۷ ماه رمضان یا آخرین پنجشنبه این ماه، روزی است كه در نقاط مختلف استان، زنان و دختران گرد هم می‌آیند و هر خانواده برای خود كیسه‌ای می‌دوزد. سپس مقداری پول در این كیسه‌ها می‌گذارند، بر آن دعا می خوانند، فوت میكنند و آن را تا سال دیگر در صندوقچه خود نگاه می‌دارند. این كیسه را "بركت كیسه سی" یا كیسه بركت می‌نامند و اعتقاد دارند بدین صورت، هرگز دچار فقر و بی‌پولی نخواهند شد. خانه تکانی زنان ترکمن در ماه رمضان تركمن‌های ایران به لحاظ كثرت آداب و رسوم در زندگی روزمره، دارای فرهنگی بسیار غنی هستند. این مردم به‌دلیل داشتن پیشینه فرهنگی بسیار كهن، تقریباً برای هر مناسبتی، مراسم خاصی دارند كه یكی از این مناسبت‌ها، ماه مبارك رمضان است. فرارسیدن این ماه، سبب خوشحالی هر تركمن می‌شود. آن‌ها در ماه رمضان از مرد و زن و پیر و جوان با شور و شعفی بسیار، غیر از به جا آوردن فرایض، در تمامی مراسمی كه ویژه این ماه است، شركت میكنند. تركمن‌ها حداقل یك هفته قبل از حلول ماه مبارك رمضان، مقدمات ورود به این ماه پرفیض و بركت را فراهم میكنند. زنان بیشتر از روزهای معمول به نظافت خانه و حیاط منزل می‌پردازند و مردان نیز خواربار و ملزومات این ماه را خریداری میكنند. در بسیاری از مناطق تركمن نشین، رسم است كه مردم در آخرین جمعه قبل از حلول ماه رمضان، به شكل دسته جمعی، مسجد محل خود را نظافت كنند. برخی از خانواده‌ها نیز سجاده‌هایی را از جنس قالیچه و نمد كه به آن "نماز لیق" می گویند، به مسجد محل خود اهدا میكنند. رویت هلال ماه رمضان نیز در میان تركمن‌ها با هیجان خاصی همراه است. "سر روزه ای" هدیه دختران و پسران کرمانی مردم كرمان نیز در ماه مبارك رمضان، آداب و رسوم ویژهای را دنبال میكنند و در تزكیه نفس و انجام عبادات و فرایض مقدس این ماه مقید هستند. مردم كرمان سعی میكنند هرگونه جشن و مراسمی را كه تدارك دیده‌اند، قبل از حلول ماه مبارك رمضان در ماه شعبان برگزار كنند. در قدیم، اوایل ماه مبارك رمضان در میان خانم‌ها به‌ویژه زنان سالخورده رسم بود به خاطر خواصی كه قهوه دارد، پس از حل كردن آن در آب، آن را به پیشانی خود می‌مالیدند. در كرمان بزرگ‌ترها با دادن "سرروزه‌ای" به دختران وپسران كه نوعی هدیه و كادوی مناسب بود، بچه‌هایی را كه به سن تكلیف می‌رسیدند، به انجام فریضه روزه داری ترغیب می‌كردند. یكی دیگر از رسوم ماه رمضان در برخی مناطق استان كرمان، خواندن "الله رمضونی" پسران و "كلیدزنی" دختران در شب‌های قدر است. ثبت آداب و رسوم ماه مبارك رمضان در فهرست میراث معنوی كشور، نشان از اهمیت این فرهنگ در میان ایرانیان دارد كه هر كدام به نوعی و با توجه به خاستگاه اعتقادی و آیینی خود، این روزها را گرامی می‌دارند. "کاسم سا" سنت رایج لرستان در ماه رمضان مردم استان لرستان ه‍م‍و‌اره با حلول ماه رمضان، از مدت‌ها قبل، خود را برای برگزاری آی‍ی‍ن‌‌های ویژه این ماه مبارك آماده میكنند. یكی از س‍ن‍ت‌‌ها رایج مردم این دیار كه در ایام ماه مبارك رمضان بیشتر مورد توجه قرار می‌گ‍ی‍رد، ف‍رس‍ت‍‍ادن ب‍خ‍ش‍‍ی از غ‍ذ‌ای افطار و سحر به منزل همسایگان است كه به اصطلاح ع‍‍ام‍ی‍‍ان‍ه به آن "ك‍‍اس‍م سا" میگویند. بانوان ل‍رس‍ت‍‍ان‍‍ی نیز توجه ویژهای به پ‍خ‍ت غ‍ذ‌ایی‌اف‍ط‍ار و سحر دارند و با پ‍خ‍ت‍ن انواع آش، ش‍ل‍ه زرد، ف‍رن‍‍ی، ح‍ل‍و‌ا و ش‍ی‍رب‍رن‍ج، ج‍ل‍وه‌‌ای خاص به سفره خود می‌ب‍خ‍ش‍ن‍د. "روز والون" برای تازه عروسان شیرازی شیرازی‌ها، آخرین جمعه ماه شعبان را "كلوخ‌اندازان" میگویند. در این روز رسم است كه مردم دسته دسته به گردشگاه‌های اطراف شهر می‌روند و آن روز را با خوشی به شام می‌رسانند، چون باور دارند كه رمضان، ماه عبادت است و در این ماه فقط باید عبادت كرد. از چند روز مانده به رمضان، بعضی از خانواده‌ها نذر دارند و افطاری می‌دهند و بیشتر میهمانی‌ها به شكل افطاری برگزار می‌شود. همچنین رسم است كه پس از افطار، مردم به دید و بازدید می روند و گاهی تا وقت سحر دور هم می‌نشینند، صحبت میكنند و شب چره‌ای شامل تنقلاتی مانند رنگینك، زولبیا و بامیه می‌خورند. خانواده‌هایی كه دختری را شوهر داده باشند، در نخستین ماه رمضان پس از عروسی، خود را موظف می‌دانند افطاری كاملی به نام "روز والون" تهیه كنند و همراه با گل برای عروس بفرستند. در استان فارس چند روز قبل از ماه مبارك رمضان، زنان خانه‌دار به فكر تهیه خواربار، انواع ترشی و ادویه، عرقیات و چاشنی‌های گوناگون می‌افتند. ماه رمضان در ایران در قیاس با کشورهای اسلامی چگونه است؟ با نگاهی به وضعیت جوامع کشورهای اسلامی در ماه رمضان، جای خالی معرفی فرهنگ‌های رمضانی در کشور به شدت احساس می‌شود. با توجه به آنچه گذشت، در حالی در کشورهای اسلامی فرا رسیدن این ماه پربرکت جشن گرفته می شود و فستیوال‌های بزرگی برای تهیه اقلام خوراکی و سایر کالاها راه می‌افتد، در ایران تنها اقدامی که به صورت ملی اتفاق می‌افتد راه اندازی بازارچه رمضان است که البته قیمتهای آن گران تر از قبل ماه مبارک است(!) و با سایر مراکز تجاری تفاوت چندانی نمی کند. همچنین سفره‌های افطاری بزرگ که نشان ثواب بالای سنت افطاری دادن است و در کشورهای اسلامی به چشم می‌خورد آنچنان که باید در کشور ما مرسوم نشده است. سفره افطاری در افغانستاندر برخی کشورها از جمله دوبی هر ساله کمپینی راه اندازی می شود تا با فرهنگ اسراف در این ماه مبارزه شود با این امید که فرهنگ سازی شود و در ماه های دیگر نیز اسراف کم شود. اتفاقی که متاسفانه در ایران ماه مبارک رمضان را همراه با فرهنگ اسراف می کند! افطاری های رنگارنگ سازمانها، وزارتخانه ها و سایر نهادهای مردمی که با پول مردم سفره های رنگین می اندازند سر به فلک می گذارد! شاید لازم به یادآوری نباشد که در کشورهای اسلامی مردم بصورت خودجوش حفظ حرمت ماه رمضان را واجب می دانند. حفظ حرمت روزه داران توسط آنان که نمی توانند روزه بگیرند، موضوعی است که اسلام بر آن تأکید کرده است. اما این وظیفه شرعی در ایران، گاه توسط برخی نادیده گرفته می شود. قانونگذاران در ایران نیز به مانند سایر کشورها برای حفظ حرمت این ماه و برخورد با کسانی که به عمد و علنی اقدام به حرمت شکنی در این ماه می کنند، مجازاتهایی در نظر گرفته است. همه نهادها به خصوص نیروی انتظامی نیز مأمور به اجرای این قانون است و اگر همین برخورد نیروی انتظامی هم نبود وضعیت روزه خواری تعدادی هنجارشکن، بسیار آشفته تر از حال بود. این اقدامات را باید به فال نیک گرفت، اما مسئولان مربوطه باید توجه داشته باشند که فرهنگ سازی در این زمینه منجر به کاهش این جرم شده و برخوردهای قهری را به میزان زیادی کاهش می دهد.باید پذیرفت که حال و هوای ماه رمضان در ایران با آنچه که اسلام به آن سفارش کرده است، فاصله زیادی دارد. از آسانگیری بر مردم در انجام کار روزانه و مهیا کردن بهتر زمینه عبادت آنان تا بهره گیری فرهنگی از این فرصت الهی برای رشد اجتماعی و دینی و ایجاد فضایی پرنشاط و شاداب بدون ارتکاب گناه که معمول برخی مجالس به اصطلاح شاد است و کاهش قیمت اجناس با نگاه به کاهش هزینه های خانواده در این ماه موضوعاتی است که باید برای سالهای بعد فکر جدی برای آن کرد. همه متولیان فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و نیز رسانه ها وظیفه سنگینی در این رابطه بر عهده دارند. |  |
↧
از برگزاری فستیوال‌های بزرگ تخفیف ویژه در کشورهای اسلامی تا رشد قیمت‌ها و اسراف در ایران
↧