| گروه فرهنگی جهان نیوز ـ احمد قیومی: یک آشنایی مختصر با مفاهیم نوین و مطالعات جدید در حوزه اقتصاد سیاسی و فرهنگ اقتصادی می تواند ذهن را پس از شنیدن واژه تکفیری به یاد مقوله مهم ، استراتژیک و البته نوظهور "تروریسم اقتصادی۱" بیاندارد."تروریسم اقتصادی به مجموعه ای نظام مند از اقدامات سیاسی ، اقتصادی و البته فرهنگی اطلاق می شود که در آن یک شرایط خاص اجتماعی و امنیتی موجبات کنترل سیاسی یک محدوده جغرافیایی را از طریق ابزار فوق فراهم می آورد۲ " به بیانی ساده، تروریسم اقتصادی راهبرد کلانی است که در آن یک کشور سلطه جو با ایجاد شرایطی خاص در یک کشور هدف، ساختار اقتصادی و فرهنگی آن را دچار آشفتگی و نا به سامانی شدید می نماید. در ادبیات سیاسی نوین، این اقدام از طریق ساخت، تحریک و بکارگیری یک یا چند گروه مخالف سازمان یافته که بنا به دلایل قومی، ایدئولوژیک و اجتماعی با حکومت مرکزی در کشور هدف، در تخاصم و ستیز قرار دارند صورت می گیرد. ناگفته پیداست که ایجاد شرایط فوق در سطح نخست به آشفتگی اقتصادی منجر شده و در مراحل بعدی زمینه گسست اجتماعی و فرهنگی و در آخر ، بحران امنیتی را برای کشورهای مذکور بوجود می آورد.تروریسم اقتصادی چیست؟مفهوم تروریسم اقتصادی شاید پدیده ای نوظهور باشد اما این تازگی و نوظهور بودن فقط به دلیل آشکار شدن برخی از ابعاد و زوایای پنهان آن بوده که پس از گذشت زمان و آگاهی ملت ها از آن ، به ناچار وارد ادبیات سیاسی نظام بین الملل شده است . از این رو مقام معظم رهبری در سال های گذشته ، بی آنکه نامی و شرحی صریح از پروژه مخفی نظام استکبار در محافل عمومی و رسانه ای به میان آمده باشد ، با طرح عناوین متنوعی که هریک به نحوی گویای این مساله بوده ، به تبیین و اطلاع رسانی پیرامون اهداف شوم و نهان آن پرداختند . با تدقیق در بیانات ایشان می توان این نکته را دریافت که معظم له حتی قبل از تر آشکار شدن ماهیت این راهبرد نظام سلطه و فعالیت آشکار گروه های تروریستی در منطقه و بویژه در کشور سوریه ، نسبت به وقوع ، تکثیر و فراگیری آن به همگان هشدار داده بودند . البته نگاه عمیق و توانایی عظیم استدلالی ایشان در زمینه تحلیل نظام بین الملل ، در پرده و حجاب معاصرت پنهان مانده و این تا حدی به عملکرد رسانه ای جبهه انقلاب اسلامی مربوط می شود که بنا به دلایلی نتوانسته ، نقش بازتابیِ شایسته در انعکاس بیانات ایشان در عرصه داخلی و جهانی را عهده دارد شود . انتقاد نگارنده به رسانه های داخلی از این روست که گاهی مشاهده می شود که اکثر این رسانه ها صرفا با دید خبری و با هدف اطلاع رسانی به سخنان رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در فضای رسانه ای توجه می کنند درحالیکه ضروری است با تامل و موشکافی در فرمایشات ایشان ، زمینه لازم برای ارتقای سطح تحلیلی مخاطبان و فعالان فضای رسانه ای فراهم شود . در این رابطه ، چندی قبل یکی از اندیشمندان غربی در گزارشی می نویسد ، " در پنج ثانیه از سخنرانی آیت الله خامنه ای حقایقی وجود دارد که در افزون بر پنج ساعت از سخنرانی سیاستمداران غربی وجود ندارد.۳". این گزارش و گزارشات مشابه همه بر روی یک محور اصلی یعنی ، قدرت بی نظیر مقام معظم رهبری در تحلیل شرایط و روندهای بین المللی اشاره دارد . از این رو ضروری است که تا بار دیگر تاکید شود که در شرایط فعلی و با توجه به خطر روزافزون تروریسم اقتصادی برای منافع راهبردی نظام اسلامی و افزایش تحرکات گروهک های تروریستی در اطراف مرزهای استراتژیک کشورمان ، رویکرد دفاع رسانه ای مورد توجه قرار گیرد تا زمینه لازم برای مقابله و ایجاد موازنه منفی علیه رژیم های سلطه گر جهانی و اقدامات اقتصادی ، فرهنگی و امنیتی ایشان علیه کشورهای خط مقاومت فراهم گردد .۳ هدف عمده جبهه استکبار از حمایت و تجهیز گروه های معارض سلفی با هدف تغییر موازنه قدرت در منطقهنظام غرب و بویژه آمریکا و انگلیس در این سال ها سعی نموده تا با تجهیز اقتصادی- نظامی و حمایت پنهان دیپلماتیک و رسانه ای از گروهک های موسوم به تکفیری ، موازنه قدرت را به نفع خویش در منطقه راهبردی خاورمیانه تغییر دهد . این تلاش البته با ۳ هدف ویژه در سطح منطقه و جهان پیگیری می شود که شامل موارد زیر است :۱.افزایش سطح ضریب امنیتی برای رژیم نامشروع صهیونیستی با آشفته سازی کشورهای منطقه از طریق جنگ های داخلی و ایجاد تعادل سیاسی به نفع این کشور ؛۲. فشار بیشتر به خط مقاومت و کشورهای همسو با جمهوری اسلامی با هدف تضعیف توان نظامی و منحرف نمودن تمرکز سیاسی این کشورها علیه دشمنان واقعی خود ؛۳. آماده سازی نیروی سومی تحت عناوین جبهه النصره ، داعش و جماعت اسلامی در منطقه با این هدف که در هر زمان ، اهرمی برای دخالت نظامی و فشار به کشورهای هدف باشد !این برنامه پنهان البته پس از آغاز بیداری اسلامی و سقوط رژیم مبارک در مصر و فروپاشی و گسست در کشورهای حامی غرب و تضعیف بی سابقه رژیم صهیونیستی در منطقه ، شکل جدی تری به خود گرفت و تمام توان دولت های سلطه گر بر ساخت و برپایی موج های تروریستی در قالب اندیشه های رادیکال اسلامی و قومی متمرکز شد .نقشه ۳ ضلعی غرب چیست ؟در این رابطه ، دولت آمریکا با ترسیم یک نقشه ۳ ضلعی ، برنامه ویژه ای را برای دستیابی به این اهداف در نظر گرفته است .۱.تشکیل جبهه رسانه ای واحد در غرب با هدف برجسته سازی قدرت کاریکاتوری دشمنان شیعه تحت عناوین فرعی و معکوس همچون مبارزان خلافت اسلامی و جنگجویان مقدس نظام خلیفه گری ؛ این وظیفه بر دوش رسانه های قدرتمندی همچون صدای آمریکا ، سی ان ان ، بی بی سی ، ان بی سی ، روییترز و آسوشیتدپرس و رسانه های دیگر فراملی نهاده شده است .۲. تشکیل نظام سازمان یافته حمایت اقتصادی از گروهک های تروریستی با هدف تجهیز مالی برای اثرگذاری بر توانایی جذب نیروهای انتحاری و جنگجویان خارجی از کشورهای اسلامی برای انجام اقدامات تخریبی در منطقهاین حمایت های مالی غالبا از طریق فشار بر عربستان سعودی و رژیم عربی قطر برای کمک رسانی به گروهک های تندرو صورت گرفته و در این زمینه بنا به شواهد موجود تا به حال بیش از میلیارد های دلار ،کمک های نقدی این کشورها روانه حساب های مالی رهبران تکفیری شده است . البته یکی دیگر از محل های اصلی تامین مالی این برنامه از ثروت های نفتی کشورهای عرب خلیج فارس است .۳. ایجاد تشکیلات نظامی خاص با هدف آموزش و تجهیز نظامی و عملیاتی گروهک های تروریستی برای انجام عملیات های خونبار در منطقه و کشورهای هدف .این برنامه از طریق پایگاه های مرتبط با ارتش آمریکا در عمان و قطر و همچنین یگان های کماندویی سرویس اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی و سازمان موساد و سیا پیگیری می شود .حال با ذکر پاره ای از اقدامات سه گانه غرب در حوزه تروریسم اقتصادی در منطقه جای این سوال باقی می ماند که سازماندهی این نیروهای تروریستی چگونه انجام می شود ؟نحوه سازماندهی گروه های تندرو از سوی نظام سلطه / تقسیم ۲ بخشی نیروهای معارضگروه های تکفیری فعلی بنا به نظر مقام معظم رهبری عده ای تندروی متعصب هستند که ویژگی اصلی آن ها جهل مرکب آن هاست . این گروه ها در اصل به ۲ بخش اصلی تقسیم می شوند که امریکا در طی سال های گذشته با سازماندهی تشکیلاتی آن ها ( البته بطور غیر مستقیم ) ، زمینه لازم برای فعالیت گسترده تر آن ها را فراهم نموده است . این سازماندهی از طریق واسطه هایی همچون برخی علمای به ظاهر مستقل عربی بویژه افرادی همچون شیخ الازهر ( زرقاوی) و مفتی تروریست های سعودی و برخی از شاهزاده گان سعودی همچون بندر بن سلطان و با کمک دلارهای نفتی غرب و سرویس جهانی تلویزیون قطر یعنی الجزیره عربی صورت می گیرد .بخش اول ؛ شاخه های منشعب از جریان جهانی شبکه القاعده با عنوان جبهه النصره لاحرار الشام ( شاخه القاعده در سوریه به سرکردگی اللیبی و محمد الجولانی )بخش دوم ؛ گروه های تندروی سلفی و وهابی به ظاهر مستقل در عراق موسوم به حکومت اسلامی عراق و شام ( داعش ) به سرکردگی ابوبکر البغدادی که پیرو اندیشه ابومصعب الزرقاوی رهبر کشته شده پیشین القاعده در عراق توسط آمریکاست !اقدامات منبعث از جریان تروریسم اقتصادی محور عربی ، عبری و غربی البته در همه موارد موفق نبوده است . این را می توان در موارد مهم زیر مورد بررسی بیشتر قرار داد .چالش های فعلی در افزایش ناکارآمدی پروژه تروریسم اقتصادی۱.مقاومت ، ایستادگی و پایداری جدی بشار اسد ، ارتش و ملت سوریه و نابودی خیل بی شماری از جنگجویان سلفی و گسست در جبهه معارضین خارجی۲. افزایش اختلاف میان گروه های ستیزه جو ( باند الظواهری ، جولانی و بغدادی ) در قالب درگیری های گسترده میان داعش و جبهه النصره۳. کاهش چشمگیر حمایت های ترکیه از جبهه معارضین خارجی در سوریه۴. عزل و برکناری بندر بن سلطان از دستگاه اطلاعاتی سعودی و شکاف در سامانه ارتباط مالی و نظامی میان عربستان و جبهه تکفیری۵. حضور موثر حزب الله لبنان و فعالیت اثربخش مدافعان حرم در سوریه۶. حمایت گسترده معنوی ایران از خط مقاومت سوریه۷. افزایش شکاف راهبردی میان روسیه و آمریکا در موضوع اوکراین و تاثیرگذاری بر روند تحولات سوریه۸. احساس خطر رژیم صهیونیستی و مقابله پنهان با عناصر اصلی جبهه القاعده در بلندی های جولان و مرزهای اردن هاشمی۹. برگزاری انتخابات سوریه و مشارکت وسیع مردم در انتخاب ریاست جمهور جدید این کشور۱۰. خیزش اکراد برای مقابله با جریانات تکفیری۱۱. افزایش اختلافات راهبردی میان قطر و عربستان۱۲. بسیج نیروهای مردمی در سوریه و عراق برای مقابله با عناصر وهابی۱۳. ایستادگی و برخورد قاطع حکومت نوری مالکی در عراق در سرکوب جنبش تروریستی تمرد در استان الانبار و فلوجه با ایجاد اتحاد استراتژیک میان حکومت مرکزی عراق و قبایل سنی و شیعهبا بیان مفهوم تروریسم اقتصادی و ترسیم وضعیت فعلی ناشی از بکارگیری این استراتزی کلان از سوی غرب ، ضروری است وظیفه رسانه های ارزشی به عنوان جبهه رسانه ای انقلاب اسلامی را در مقابله با موج عملیاتی جریانات سلفی و وهابی حمایت شده از سوی آمریکا علیه جبهه مقاومت و به خصوص کشورمان مورد بازبینی و بررسی دوباره قرار دهیم .ضروت اتخاذ رویکرد دفاع رسانه ای با هدف ایجاد موازنه منفی علیه تروریسم اقتصادیآنچه هویداست ، الزام اتخاذ رویکرد دفاع رسانه ای برای ایجاد موازنه منفی علیه تهاجمات مذکور است . بنابراین ابتدا باید یاداور شد که دفاع رسانه ای و موازنه منفی به چه معناست و با چه هدفی انجام می گیرد؟موازنه منفی چیست ؟"سیاست موازنه کاربرد و انواع مختلفی دارد ، این نوع سیاست بر اساس ایجاد توازن میان قدرت ها یا جریان های داخلی یا بین المللی است که در عرصه یک کشور در حال رقابت بوده و کشور مورد رقابت در جهت تامنین منافع و مصالح خود و در امان ماندن از پیامدهای این قبیل رقابت ها ، اقدام به ایجاد توازن و عملکرد یکسان میان آنها می نماید۴ ".به بیان دیگر موازنه منفی به استراتژی کلانی اطلاق می شود که هدف از بکارگیری آن ، مقابله با استراتژی های مشابه همچون استراتژی تروریسم اقتصادمحور است . موازنه منفی در تعریف به تلاش یک کشور برای تغییر معادله سیاسی و امنیتی به نفع خود در یک منطقه ژئوپلوتیک گفته می شود که هدف آن ، ایجاد شرایطی است که در آن کشورهای سلطه گر نمی توانند کشور مذکور را با چالش های عمیق مواجه سازند.نقش فرهنگ و رسانه در ایجاد موازنه منفییادداشت نگارنده از زوایه اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی تنظیم گردیده اما به هیچ عنوان نمی توان نقش بی بدیل فرهنگ را در شناخت جامع شرایط و همچنین راهکارهای مقابله با تهاجمات دشمن نادیده گرفت . بی شک ، یکی از اهداف جبهه استکبار برای ایجاد جبهه ای فرعی برای آسیب وارد نمودن به خط مقاومت ، استفاده از برخی الگوهای فرهنگی و رفتاری است که به موجب آن ، عده ای متعصب به نام دین و دفاع از شریعت ناب اسلامی ، با ارائه تفاسیری نادرست و معکوس ، علیه جامعه اسلامی برانگیخته می شوند و عملا به عنوان ابزاری سیاسی برای مقاصد پلید کشورهای غربی تبدیل می شوند . جریانات تکفیری به واقع نمودی از سیاست وارونه سازی ابزار فرهنگی و دینی هستند که امروز جهان اسلام را با مشکلات بی شماری مواجه نموده اند . اما استفاده محض از ابزار سیاسی و امنیتی برای مقابله با این معضل فرهنگی تنها راه چاره نیست . بسیاری از محققان و پژوهشگران حوزه فرهنگ بر این باورند که راه مقابله با اثرات منفی سیاست وارونه سازی فرهنگ ، فقط خود فرهنگ می باشد . این بدین معناست که باید با ابزار فرهنگی که همان عرضه اسلام ناب و فرهنگ حقیقی است ، باید به مقابله با این خرده فرهنگ ها و به زبانی دیگر ضد فرهنگ های به ظاهر اسلامی پرداخت . در این رابطه یکی از مهمترین ابزار های فرهنگی ، رسانه آن هم در قالب سیاست دفاع رسانه ای است که در ذیل به تعریف و بررسی ابعاد آن پرداخت می شود .دفاع رسانه ای و ابعاد آن چیست ؟دفاع رسانه ای به عنوان یک رویکرد ، اشاره به بکارگیری راهبردها و اقداماتی مشخص دارد که در آن رسانه های داخلی یک کشور ، در ۳ حوزه زیر به فعالیت موثر و راهبردی اقدام خواهند نمود :حوزه ۱ : شناخت اندیشگی نسبت به شرایط ناشی از استراتژی تروریسم اقتصادیحوزه ۲ : ارتقای سطح آمادگی راهبردی برای تحلیل جامع رسانه ای از حوزه های فشار و مقابله اقتصادی ، سیاسی و فرهنگیحوزه ۳ : ارتقای سطح مهارتی برای استفاده موثر از ظرفیت های موجود برای اثربخشی رسانه ایدر حوزه نخست : رسانه های ارزشی باید نسبت به شناخت شرایط و مناسبات و همچنین فعل و انفعالات سیاسی ، امنیتی و اقتصادی منطقه اشراف کامل داشته باشند . در حوزه دوم : این رسانه ها باید توان و قدرت قلم تحلیلی خود را برای شفاف سازی و اطلاع رسانی ویژه در این زمینه ارتقا دهند . در حوزه سوم نیز ظرفیت های موجود ، اشاره به شرایطی دارد که در قسمت چالش ها به آن اشاره شد . این بدین معناست که رسانه های ارزشی باید از ظرفیت های ناشی از چالش ها و نا به سامانی های حاصل از تضعیف استراتژی های مربوط به تروریسم اقتصادی باهدف مقابله رسانه ای ، افزایش سطح اقناع ملی و بین المللی و ایجاد موازنه منفی به نفع نظام اسلامی و جبهه حق ، آن هم به نحوی مطلوب استفاده نمایند .حوزه اقدام دفاع رسانه ایدر حوزه نخست اقدامات ضروری شامل موارد زیر است :۱.تدقیق ویژه در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی و استفاده موثر از توان تحلیلی و آینده نگرانه ایشان در تحلیل و بررسی منطقه ای و بین المللی نظام سیاسی و اقتصادی جهانی۲.دانش افزایی روزآمد و پیوسته با مطالعه منابع معتبر و گزارشات نهادهای ذیربط۳. پیگیری مستمر و هدفمند روند وقایع با رصد شایسته و منسجم اخبار و گزارشات معتبر داخلی و خارجیدر حوزه دوم می توان اهم اقدامات را بصورت زیر بیان داشت :۱. استفاده موثر و یکپارچه از ظرفیت داخلی نخبگان متعهد و ارزشیِ قلم به دست برای ارائه روزآمدترین و دقیق ترین سطح از تحلیل های کاربردی و اندیشگی برای مخاطبان و مسئولان ذیربط۲. بکارگیری روش های نوین در حوزه تحلیل وقایع مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی۳. استفاده از رویکردهای تحلیل چند وجهی و الگوبرداری از شیوه های نوین تحلیل تخصصیدر حوزه سوم ، بهره برداری از چالش ها و موقعیت های استراتژیکی و ژئوپلیتیکی در قالب عناوین زیر قابل بررسی است :۱. بررسی پیوسته روندهای سیاسی - منطقه ای و در صورت لزوم برجسته سازی خبری با هدف ایجاد شکاف راهبردی میان عناصر جبهه خصم۲. ارائه گزارشات خبری دقیق از خلاء ها و شکست های احتمالی پروژه های مربوط به تروریسم اقتصادی با هدف ارائه راهکارهای نهان به بخش های مربوطه در ساختار امنیتی و اقتصادی کشورهای جبهه مقاومتدر پایان باید این نکته را نیز متذکر شد که دفاع رسانه ای آنگاه نتیجه بخش خواهد بود که استفاده از توان و ظرفیت های مردمی با ارتقای سطح اطلاع رسانی مقابله محور و آگاهی بخش به ملت های مقاوم و ضد استکباری همراه باشد . امید است جبهه رسانه های انقلاب اسلامی با درک این مهم ، زمینه بسط و گسترش تفکر ناب انقلابی و ایجاد موازنه منفی با هدف شکست طرح های ظالمانه جبهه استکبار را در منطقه و جهان فراهم آورند . منابع :1James Petras, "Cultural Imperialism in the Late ۲۰th Century", Economic and Political Weekly, ۶ Aug ۱۹۹۴, pp. ۲۰۷۰-۲۰۷۳2Amy Zalman, Economic Impact of Terrorism and the SeptemberUnited States Department of transportation, "Economic Impact of Piracy in the Gulf of Aden on Global Trade۳. کوین بارتˈ استاد سابق دانشگاه ˈویسکانسینˈ آمریکا ، مسئول پایگاه خبری وترنز تودی۴. رجوع کنید به :فرهنگ علوم سیاسی ، علی آقا بخشی ، صص ۴۴ .اصول سیاست خارجی، احمدبخشایشی اردستانی، ص ۱۰۰.کارشناس ارشد فرهنگ و رسانه*منبع: اقتصادپرس |
↧
کارکرد "دفاع رسانه ای"در ایجاد موازنه منفی علیه تروریسم اقتصادی
↧